پُر مویی، مشکلی شایع در زیبایی
موهای زاید یا ناخواسته، یکی از مشکلات شایع زیبایی در هر دو جنس زن و مرد است. البته پر مویی در زن و مرد دو مفهوم متفوت دارد. در مردان رویش ریش و سبیل امری طبیعی و مطلوب است، در حالی که در خانم ها رشد موی صورت و بدن یک امر ناخواسته و بسیار رنج ور و باعث به وجود وردن مسایل روحی و اجتماعی برای دختران در سن بلوغ می شود.
با توجه به شیوع پُرمویی در خانم های ایرانی، مراجعات روزمره زیادی به پزشکان متخصص صورت می گیرد.
از بدو تولد، به طور کلی سه نوع مو بر روی بدن انسان وجود دارد که شامل انواع زیر است:
1- موی کرکی یا لانوگو: که به صورت کرک روی جنین در شکم مادر وجود دارد و پس از تولد می ریزد.
2- موهای نازک یا ویلوس: که از هنگام تولد تا بلوغ تقریبا اکثر نقاط بدن را می پوشاند. این موها بسیار نازک و کمرنگ هستند و رشدی ندارند، به طوری که دیده نمی شوند. مثلا صورت خانم ها به اندازه موی سرشان پیاز مو دارد، ولی دیده نمی شود و این پیاز مو در تمام قسمت های بدن، به جز کف دست و پا دیده می شود.
3- موهای ترمینال یا نهایی: که در زمان بلوغ در اثر تبدیل موهای نازک به موهای ضخیم و پر رنگ ایجاد می شوند. چنانچه در خانم ها میزان آندرو?ن (هورمون مردانه) بیش از حد باشد، یا حساسیت بیش از حد گیرنده های آندرو?نی موجود باشد، ممکن است رشد موهای ترمینال در قسمت هایی از بدن زنان دیده شود که معمولا در مردان بالغ دیده می شود؛ مثل چانه، بالای لب، گردن، سینه و یا موهای کلفت بدن که به آن بیماری هیرسوتیسم می گویند.
مراحل رشد مو
رشد مو دارای سه مرحله زندگی است که شامل:
- مرحله ی رشد یا آنا?ن (ANAGEN) که بستگی به وضعیت فولیکول، جریان خون و مقدار هورمون در دسترس دارد.
- مرحله ی ریزش سریع یا کاتا?ن(CATAGEN)
- مرحله ی نهفته مو یا تلو?ن(TELOGEN) یا فاز استراحت، است. (در تصویر بالا این مراحل نشان داده شده است. روی آن کلیک کنید.)
در نقاط مختلف بدن این مراحل متفوت است، مثلا در ساعد فاز استراحت بیشتر و در موهای سر فاز رشد بیشتر است.
از جنبه دیگر موها به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
الف) موهای معمولی که هورمون ها اثر زیادی روی آنها ندارند، مثل موهای ابرو، پلک و موهای زیر لب.
ب) موهای جنسی که به هورمون های جنسی پاسخ شدید می دهند و بیشتر در صورت، گردن، پایین شکم، فقسه سینه، سینه ها و ناحیه شرمگاهی هستند.
اگر هورمون مردانه در بدن زنان زیاد شود، موهای سر آنها ریزش می کند، ولی موهای جنسی بیشتر رشد می کند و ضخیم و پررنگ تر می شود و پُرمویی شدید ایجاد می کند. بنابراین اگر خانم ها دچار پرمویی در نقاط دیگر بدن هستند، باید قبل از درمان، علت پُرمویی توسط پزشک متخصص تشخیص داده شود.
اگر همراه موهای زائد، علایم دیگری مثل ریزش موی سر، آکنه یا جوش و غرور جوانی، اختلالات قاعدگی ، چاقی ، فشار خون بالا، بیماری قند، کلفت شدن صدا و نازایی وجود داشت، بسیار مهم و قابل بررسی است.
در این بیماران بایستی آزمایشات مربوط به تخمدان ها، غدد فوق کلیوی، تیروئید ، آزمایشات قند و انسولین صورت گیرد و اگر آزمایشات در محدوده ی طبیعی بود، ممکن است بیمار مبتلا به هیرسوتیسم ایدیوپاتیک یا ناشناخته باشد که گیرنده های هورمونی در این افراد حساسیت بیشتری به آنزیم 5- آلفاردوکتاز دارند.
مصرف بعضی داروها از قبیل داروهای ضد صرع ، کورتون، ACTH، آنابولیک ها، دانازول و سیکلوسپورین ممکن است باعث افزایش موهای زائد بدن شود.
پرمویی صورت پس از یائسگی ، مخصوصاً در زنان ن?اد مدیترانه ای نسبتا شایع است. به علت نارسا شدن تخمدان ها در تولید هورمون زنانه و افزایش هورمون مردانه در این افراد، موهای کرکی صورت در نقاط لب فوقانی، چانه و اطراف صورت تیره تر، ضخیم تر و زبرتر می شوند.
دکتر محمد علی نیلفروش زاده- متخصص پوست، مو و زیبایی
با توجه به شیوع پُرمویی در خانم های ایرانی، مراجعات روزمره زیادی به پزشکان متخصص صورت می گیرد.
از بدو تولد، به طور کلی سه نوع مو بر روی بدن انسان وجود دارد که شامل انواع زیر است:
1- موی کرکی یا لانوگو: که به صورت کرک روی جنین در شکم مادر وجود دارد و پس از تولد می ریزد.
2- موهای نازک یا ویلوس: که از هنگام تولد تا بلوغ تقریبا اکثر نقاط بدن را می پوشاند. این موها بسیار نازک و کمرنگ هستند و رشدی ندارند، به طوری که دیده نمی شوند. مثلا صورت خانم ها به اندازه موی سرشان پیاز مو دارد، ولی دیده نمی شود و این پیاز مو در تمام قسمت های بدن، به جز کف دست و پا دیده می شود.
3- موهای ترمینال یا نهایی: که در زمان بلوغ در اثر تبدیل موهای نازک به موهای ضخیم و پر رنگ ایجاد می شوند. چنانچه در خانم ها میزان آندرو?ن (هورمون مردانه) بیش از حد باشد، یا حساسیت بیش از حد گیرنده های آندرو?نی موجود باشد، ممکن است رشد موهای ترمینال در قسمت هایی از بدن زنان دیده شود که معمولا در مردان بالغ دیده می شود؛ مثل چانه، بالای لب، گردن، سینه و یا موهای کلفت بدن که به آن بیماری هیرسوتیسم می گویند.
مراحل رشد مو
رشد مو دارای سه مرحله زندگی است که شامل:
- مرحله ی رشد یا آنا?ن (ANAGEN) که بستگی به وضعیت فولیکول، جریان خون و مقدار هورمون در دسترس دارد.
- مرحله ی ریزش سریع یا کاتا?ن(CATAGEN)
- مرحله ی نهفته مو یا تلو?ن(TELOGEN) یا فاز استراحت، است. (در تصویر بالا این مراحل نشان داده شده است. روی آن کلیک کنید.)
در نقاط مختلف بدن این مراحل متفوت است، مثلا در ساعد فاز استراحت بیشتر و در موهای سر فاز رشد بیشتر است.
از جنبه دیگر موها به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
الف) موهای معمولی که هورمون ها اثر زیادی روی آنها ندارند، مثل موهای ابرو، پلک و موهای زیر لب.
ب) موهای جنسی که به هورمون های جنسی پاسخ شدید می دهند و بیشتر در صورت، گردن، پایین شکم، فقسه سینه، سینه ها و ناحیه شرمگاهی هستند.
اگر هورمون مردانه در بدن زنان زیاد شود، موهای سر آنها ریزش می کند، ولی موهای جنسی بیشتر رشد می کند و ضخیم و پررنگ تر می شود و پُرمویی شدید ایجاد می کند. بنابراین اگر خانم ها دچار پرمویی در نقاط دیگر بدن هستند، باید قبل از درمان، علت پُرمویی توسط پزشک متخصص تشخیص داده شود.
اگر همراه موهای زائد، علایم دیگری مثل ریزش موی سر، آکنه یا جوش و غرور جوانی، اختلالات قاعدگی ، چاقی ، فشار خون بالا، بیماری قند، کلفت شدن صدا و نازایی وجود داشت، بسیار مهم و قابل بررسی است.
در این بیماران بایستی آزمایشات مربوط به تخمدان ها، غدد فوق کلیوی، تیروئید ، آزمایشات قند و انسولین صورت گیرد و اگر آزمایشات در محدوده ی طبیعی بود، ممکن است بیمار مبتلا به هیرسوتیسم ایدیوپاتیک یا ناشناخته باشد که گیرنده های هورمونی در این افراد حساسیت بیشتری به آنزیم 5- آلفاردوکتاز دارند.
مصرف بعضی داروها از قبیل داروهای ضد صرع ، کورتون، ACTH، آنابولیک ها، دانازول و سیکلوسپورین ممکن است باعث افزایش موهای زائد بدن شود.
پرمویی صورت پس از یائسگی ، مخصوصاً در زنان ن?اد مدیترانه ای نسبتا شایع است. به علت نارسا شدن تخمدان ها در تولید هورمون زنانه و افزایش هورمون مردانه در این افراد، موهای کرکی صورت در نقاط لب فوقانی، چانه و اطراف صورت تیره تر، ضخیم تر و زبرتر می شوند.
دکتر محمد علی نیلفروش زاده- متخصص پوست، مو و زیبایی
ادامه مطلب
[ پنج شنبه 90/6/3 ] [ 4:8 عصر ] [ محمدجوادصحرائی ]
